ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ («ΠΕΤΡΕΣ ΣΤΑ ΝΕΦΡΑ»)

Είναι συχνό πρόβλημα στην κλινική πράξη και υπολογίζεται ότι , κάτα διάρκεια της ζωής τους 13% των ανδρών και το 7% των γυναικών θα αναπτύξουν “πετρες στα νεφρά “.
Τις περισσότερες φορές ειναι ασυμπτωματική ,( δεν προκαλεί καμμία ενόχληση). Η μετακίνηση όμως τού λίθου μπορει να προκαλέσει έντονο, αιφνίδιο πόνο – “σαν σφάχτη”- στην οσφύ, πολλές φορές και με αντανακλάση προς τα εξω γεννητικά όργανα, ο γνωστος προς ολους ο κωλικος νεφρού.
Πολλές φορές η νεφρολιθίαση μπορει να προκαλεσει και αλλες επιπλοκές οπως λοίμωξη, πυελονεφρίτιδα ή αποφραξη του ουροποιτικού συστηματος με συνοδό εκπτωση της νεφρικής λειτουργίας.

Μετά από το πρώτο επισόδιο κωλικού νεφρού, ο κίνδυνος επανεμφανησης του είναι περίπου 50% μέσα στην πρώτη πενταετία.
Γιάυτο το λογω η προληψη δημιουργίας πέτρων στα νεφρά ειναι σημαντική οπως και η προληψη εμφανησης υποτροπών επισοδίων κωλικού νεφρού.Ευτυχως με διαιτητικές οδηγίες , οπως και με χορήγηση καταλληλων φαρμακων , αν κριθεί απαραίτητο , η δημιουργία λιθων οπως και τα επισοδια κώλικων νεφρου μπορουν να προλαμβανονται.

Πως δημιουργούνται οι “πέτρες στα νεφρά”;
Οι διάφορες ουσίες και άλατα τα οποια βρισκονται κανονικά στα ουρα , κάτω από ορισμένες συνθήκες , σχηματίζουν κρυστάλλους που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν τις πέτρες Αυτοι οι κρύσταλλοι αποτελούνται συνήθως από άλατα ασβεστίου (κυρίως οξαλικό ασβέστιο, φωσφορικό ασβεστιο κτλ), αλλα και άλατα ουρικού οξέως και πιο σπάνια κυστίνης.

Η δημηουργία αυτών των κρυσταλων βοηθηται απο :

● Μια μη ικανοποιητικη πρόσληψη υγρών απο το στόμα εχοντας σαν αποτελεσμα την παραγωγη συμπυκνωμενων ουρων (σκούρα, πυκνα ουρα) προκαλόντας την καθίζηση των αλάτων και τη δημιουργία κρυστάλλων.

● Λοιμωξεις ουροποιητικου (διάφορα μικρόβια τα οποια δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες καθιζήσεως και σχηματισμού λίθων από εναμμώνιο φωσφορικό μαγνήσιο (φλεγμονώδεις λίθοι).

● Απόφραξη ουροφόρων ουδών (λίθοι, ανατομικές ανομαλίες) με αποτελεσμα να “λιμναζουν “ τα ουρα και να δημιουργουνται οι καταλληλες συνθηκες καθηζησης των κρυσταλλων αλλα και εμφανησης ουρολοιμωξεων.

● Ενδογενείς (γονιδιακοί) παράγοντες. Έχει παρατηρηθεί ότι παρόλο σε πολλούς ανθρώπους δημιουργούνται κατά καιρούς συνθήκες ευνοϊκές για τη δημιουργία ουρολίθων, εν τούτοις δεν κάνουν όλοι οι άνθρωποι λίθους με την ίδια ευκολία.

Πως διαγιγνώσκεται η νεφρολιθιαση;

Τις περισσότερες φορές η διάγνωση γίνεται εντελώς τυχαία στα πλαίσια ενός απλού ελεγχου ( check up) ή μετα απο ένα επισοδιο κωλικού νεφρού.
Ο εργαστηριακός έλεγχος στον οποιο χρειάζεται να υποβληθεί ο ασθενής περιλαμβάνει:

● εξετάσεις αίματος ( προσδιορισμός ασβεστίου, ουρικού οξεως, φωσφόρου, καλίου, διττανθρακικών , νεφρικής λειτουργίας , κτλ)
● γενική εξεταση ουρων , καλλιέργεια ουρων
● συλλογη ουρων 24 ωρου για προσδιοριμος λευκωματων, ασβεστιου, φωσφόρου, ουρικού οξεως, κυστινης κτλ
● ποιοτικος προσδιορισμος της κυστινης στα ουρα ( ειδικα όταν εμφανιζεται η νεφρολιθιαση στην παιδικη ηλικια)
● χημική ανάλυση λίθου

Ο απεικονιστικος ελεγχος περιλαμβάνει:
Απλές ακτινογραφίες νεφρών – ουρητήρων – ουροδόχου κύστεως
Υπερηχογραφικός ελεγχος
Αξονική τομογραφία χωρις χορήγηση σκιαγραφικού

Πρόληψη της νεφρολιθίασης ( τι πρέπει να κάνουμε για να προλάβουμε τη δημιουργία πέτρων στα νεφρά ή ,σε περίπτωση που υπάρχουν ,να τις αντιμετωπίσουμε)

1. Αυξημένη πρόσληψη υγρών – πρέπει να ξεπεράσει τα 2,5-3 λίτρα το 24ωρου. Πολλές φορές αν ο καιρός ειναι ζεστός ή υπάρχει αυξημένη φυσική δραστηριότητα οι ανάγκες μπορεί να είναι πιο αυξημένες. Σημαντικό ειναι να εξασφαλίσουμε μια ποσότητα ούρων πάνω απο 3 λίτρα το 24 ώρου. Κατά προτίμηση τα περισσότερα υγρά να είναι νερό και η πρόσληψη του να γίνεται κάτα όλη τη διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας, ετσι ώστε να αναγκαστείτε να ξυπνήσετε για ούρηση το βράδυ και μετά να πίνετε πάλι 1-2 ποτήρια νερό. Ελεύθερη είναι η πρόσληψη χυμών απο φρέσκα φρούτα, με εξαιρεση το χυμό απο γκρειπ φρουτ που ειναι καλυτερα να το αποφύγουμε.

2. Περιορισμός καταναλωσης αλατιού (νατρίου)
Το νάτριο εμπεριέχεται στο επιτραπέζιο αλάτι, στα επεξεργασμένα τρόφιμα με την μορφή αλατιού ή ενώσεων νατρίου, σε ορισμένα τρόφιμα και τέλος στο μαλακό νερό. Μείωση αλατιού σε 3 γρ/ημερησίως θα πρέπει να είναι ο στόχος του πληθυσμού παγκοσμίως. Αξίζει να σημειωθεί πως 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι ισοδυναμεί με 6 γρ NaCl και περιέχει περίπου 2400 mg νάτριο. Άρα ο σκοπός ειναι ο περιορισμός του αλατιού σε λιγότερο απο μισό κουταλάκι του γλυκού την ημέρα. Σημαντικό είναι να περιορίσετε όσο γίνετε απο τη διατροφη σας τα ακολουθα: μπαχαρικά και καρυκεύματα , κονσερβες , χυμοι λαχανικών, κύβοι ζωμών,έτοιμα ή μεταποιημένα φαγητα, τουρσιά, παρασκευασματα τυριών, σάλτσες ετοιμες, κτλ. Όταν ετοιμάζετε το φαγητό σας προσπαθείτε να ελαττώνετε το αλάτι, όσο είναι δυνατό. Αντί για αλάτι δοκιμάστε να νοστιμίζετε το φαγητό σας με αρωματικά φυτά (ρίγανη, θυμάρι,κ. λπ.), φρέσκα κρεμμυδακια ή σκόρδο, χυμό λεμονιού ή ξύδι.

3.Περιορισμός κατανάλωσης πρωτεινών και τροφών πλούσια σε οξαλικά
Η υπερβολικη κατανλώση προτεινών (ειδικά ζωικής προέλευσης ) αυξάνει τον κινδυνο δημιουργίας κρυσταλλων ουρικου οξεως και κυστινής. Γιάυτο το λογω ο περιορισμοός στην καταναλωσή ειδικα κρεατος, παραγωγων κρέατος, κυνιγια και εντοσθιων, βοηθαει στην προληψη δημιουργιας λιθών. Τροφές πλούσια σε οξαλικά ( σπανάκι, πρασινα φυλλα λαχανικων,ξυροι καρποι κτλ) θα πρεπει να αποφευγονται , οπώς και η υπερβολική καταναλωση βιταμινης C. Σημαντικη ειναι η καταναλωση αφθονών χυμών φρούτων ( π.χ. σπιτικη λεμονάδα ) , οι οποιοι περιεχουν μεγαληποσοτητα κυτρικων, ουσιες που εμποδιζουν το σχηματισμό των λιθων.

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο, το μέγεθος και τη θέση της πέτρας καθώς και από την ύπαρξη επιπλοκών.
Φάρμακα.  Η χορηγηση φαρμακευτικής αγωγής που αναστέλλει την ανάπτυξη λίθων εξαρτάται από τη σοβαρότητα της νόσου και τον τύπο των λίθων που έχετε εμφανίσει.
Επεμβατικές πράξεις. Μια πέτρα νεφρού που προκαλεί απόφραξη, λοίμωξη ή ανυπόφορο πόνο αφαιρείται συχνά με χειρουργική επέμβαση.
Λιθοτριψία. Χιλιάδες εγχειρήσεις αποφεύγονται χάρη της λιθοτριψίας ( εξωσωματική ή ενδοσκοπική )